CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ? TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

Trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm duy trì mặt bằng thấp, giá vàng ở mức cao, đầu tư bất động sản đòi hỏi vốn lớn, đông đảo giới trẻ Việt Nam đang có xu hướng quan tâm đến kênh đầu tư chứng khoán đầy tiềm năng. 

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư khi mới bắt đầu đã vội vàng bỏ tiền tham gia mà chưa thật sự nghiêm túc tìm hiểu bản chất của thị trường chứng khoán dẫn đến thua lỗ không đáng có. Đừng lo vì đã có CSI ở đây giúp các “đồng minh” hiểu rõ khái niệm chứng khoán, lịch sử hình thành của thị trường chứng khoán.

1. Lịch sử hình thành thị trường chứng khoán

Vào những năm 1600, Hà Lan, Anh và Pháp cử hạm đội sang Đông Ấn, khi phát hiện ra nơi đây có rất nhiều cơ hội giao thương. Nhưng không may, vì có quá nhiều rủi ro như cướp biển và thời tiết, rất ít người trong số này có thể trở về. Lúc này, những chủ tàu nhận ra họ cần làm gì đó để giảm thiểu rủi ro mất tàu dẫn đến mất công ăn việc làm.

Từ đó, các chủ tàu thành lập các công ty trách nhiệm hữu hạn để huy động tiền từ các nhà đầu tư cho những chuyến đi, như cách các công ty hiện nay huy động tiền trên thị trường chứng khoán qua cổ phiếu. Số tiền này dùng để trang bị những đồ dùng cần thiết cho tàu và thủy thủ đoàn để giảm rủi ro. Nếu chuyến đi thành công, những nhà đầu tư sẽ chia lợi nhuận đoàn tương ứng với phần vốn góp.

Sau đó, có nhiều công ty trách nhiệm hữu hạn Đông Ấn khác được thành lập. Đến năm 1602, công ty Đông Ấn Hà Lan chính thức trở thành công ty giao dịch công khai đầu tiên trên thế giới khi phát hành cổ phiếu của công ty qua Sở giao dịch chứng khoán Amsterdam.

Thị trường chứng khoán Việt Nam tuy ra đời muộn nhưng đã đạt được những bước phát triển đáng kể. Ngày 28/07/2000, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HOSE) chính thức hoạt động, đánh dấu sự khởi đầu của thị trường chứng khoán Việt Nam. Năm 2005, Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) ra đời, tạo thêm một kênh huy động vốn và giao dịch cho nhà đầu tư.

Hiện nay với hơn 1.700 mã chứng khoán niêm yết, Việt Nam đã trở thành một trong những thị trường chứng khoán năng động nhất khu vực Đông Nam Á. Tổng vốn hóa thị trường đến cuối năm 2023 đạt hơn 7 triệu tỷ đồng, tương đương 88% GDP.

2. Chứng khoán là gì?

Nhiều nhà đầu tư khi nhắc đến cụm từ “Chứng khoán” sẽ nghĩ ngay đến Cổ phiếu, điều đó đúng nhưng chưa đủ. Chứng khoán là một loại tài sản tài chính thể hiện quyền sở hữu hoặc quyền lợi của người nắm giữ đối với tài sản hoặc công ty phát hành. Các loại chứng khoán phổ biến bao gồm: Cổ phiếu, Trái phiếu, Chứng chỉ quỹ,...

Cổ phiếu là gì? 

Theo Luật Chứng khoán 2019 quy định, cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với một phần vốn cổ phần của tổ chức phát hành. 

Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông của công ty phát hành và được hưởng những quyền lợi sau:

• Quyền trong quản lý và kiểm soát doanh nghiệp: Cổ đông có quyền tham gia bỏ phiếu, ứng cử vào Hội đồng quản trị, tham gia quyết định các vấn đề quan trọng đối với hoạt động của doanh nghiệp.

• Quyền đối với tài sản của doanh nghiệp: Cổ đông được quyền nhận phần lợi nhuận của doanh nghiệp chia cho cổ đông hàng năm dưới hình thức cổ tức. Trong trường hợp, doanh nghiệp phá sản hay giải thể, cổ đông được quyền nhận một phần giá trị còn lại của doanh nghiệp (sau khi đã thanh toán các khoản nợ, các chi phí và thanh toán cho cổ đông ưu đãi).

• Quyền chuyển nhượng cổ phần sở hữu: Cổ đông có quyền chuyển nhượng quyền sở hữu cổ phần cho người khác bằng cách bán lại trên thị trường chứng khoán.

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một loại giấy tờ chứng nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu một khoản tiền cụ thể, trong một khoảng thời gian quy định và với một mức lãi suất xác định. Khoản tiền nói trên được gọi là mệnh giá trái phiếu.

Ví dụ: Tập đoàn Vingroup phát hành phát hành trái phiếu có mệnh giá 10 triệu VNĐ, kỳ hạn 2 năm với lãi suất 9%/năm. Nếu bạn sở hữu 10 trái phiếu nói trên, Vingroup có nghĩa vụ phải trả cho bạn 100 triệu VNĐ sau 2 năm, kèm theo mỗi năm phải trả cho bạn 9 triệu VNĐ tiền lãi.

Chứng chỉ quỹ là gì?

Theo Luật chứng khoán 2019, chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp của quỹ đầu tư chứng khoán. Nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ đồng nghĩa với việc ủy thác vốn cho các tổ chức quản lý quỹ.

Về bản chất, chứng chỉ quỹ gần giống với cổ phiếu khi đều là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu, quyền lợi, trách nhiệm của nhà đầu tư với phần góp vốn của mình. Tuy nhiên, chứng chỉ quỹ và cổ phiếu cũng có những điểm khác biệt cơ bản như sau:

• Quyền quyết định: Trong khi người sở hữu cổ phiếu có thể tự do biểu quyết và quản lý số cổ phần của bản thân thì nhà đầu tư chứng chỉ quỹ lại không có những quyền tương tự. Mọi quyết định đầu tư đều do công ty quản lý quỹ đưa ra.

• Về trách nhiệm: Khi đầu tư cổ phiếu theo cá nhân, nhà đầu tư chủ yếu phải dựa vào sự đánh giá của mình để ra quyết định và theo dõi khoản khoản đầu tư. Trong khi đó, nếu mua chứng chỉ quỹ, những điều này sẽ do công ty quản lý quỹ thay mặt nhà đầu tư thực hiện.

Còn rất nhiều các loại hình chứng khoán khác như Chứng khoán phái sinh, Chứng quyền, Hợp đồng quyền chọn,... CSI sẽ giới thiệu đến các đồng minh trong số tiếp theo. Đừng quên theo dõi chuyên mục CSI Academy để “nắm lòng” kiến thức về chứng khoán nhé!

Vậy các đồng minh có tò mò thị trường chứng khoán và các loại hình trên có đóng góp thế nào cho nền kinh tế nước ta không? Hãy đón chờ câu trả lời trong bài viết tiếp theo của CSI Academy nhé!

Nếu bạn đang muốn thử sức đầu tư chứng khoán nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Đừng lo bởi CSI luôn ở đây hỗ trợ bạn, đồng hành cùng bạn từ con số 0 đến khác 0 trên hành trình xây dựng tương lai tự do tài chính.

Trở thành “đồng minh” của CSI tại: https://vncsi.com.vn/mo-tai-khoan-chung-khoan/

CSI Academy là chuỗi nội dung độc quyền thuộc Chứng khoán CSI cung cấp kiến thức đầu tư từ cơ bản đến nâng cao. CSI Academy mong muốn song hành cùng nhà đầu tư, khởi đầu là những tân binh mới tham gia thị trường, bắt đầu từ số 0 trở thành những chiến binh sẵn sàng chiến đấu với những chông gai của giới tài chính. Các đồng minh hay đón xem các bài giảng tiếp theo trên CSI Academy để trang bị những kiến thức thực chiến nhé!

-----------------------
Cùng CSI đầu tư sáng tạo, kiến thiết tự do

Facebook: https://www.facebook.com/chungkhoanCSI

Hotline: 0886 998 288

Email: online@vncsi.com.vn